Aftelserie 18 mei

Vrijdagavond, 25 augustus 1995. Het is oorlog op Lowlands. Tenminste, volgens de media. Aan de ene kant: de rockers, de oude heersers. Macho’s met gitaren en zwarte T- shirts. Dit weekend vertegenwoordigd door mannen als Dave Wyndorf van Monster Magnet, of Josh Homme en zijn stoner-rockende Kyuss.

Ze hebben sinds kort concurrentie, en die strijdt met andere middelen. Geen gitaren maar samplers, synths en keyboards. Dance is wat ze maken, Underworld en The Chemical Brothers is hoe ze heten. Ze maken geen ‘échte’ muziek, vinden hun tegenstanders. Dat kun je alleen met een drumstel en een houten plank met zes snaren, zeggen zij. Vanavond is het tijd voor een showdown.

Je moet eerst een met bielzen overspannen sloot over om het strijdterrein te kunnen betreden. Eerst langs de Alpha, aan de rechterkant. Met blauwe en donkerrode strepen, al is dat amper meer te zien nu de zon is verdwenen. Soundgarden treedt hier zometeen op. Ze nemen ‘Spoonman’ en ‘Black Hole Sun’ mee als wapens. They rock.

Meest waarschijnlijke setlist

1. Break And Enter
2. Out of space
3. Ska Beats
4. Rhythm of life
5. Poison
6. Funky Shit
7. Weather Experience
8. Their Law
9. Voodoo People
10. Rock ‘n’ roll
11. We Eat Rhythm
12. No Good (Start The Dance)

De concurrent speelt honderd meter verderop. Achter de heuvel die de Alpha aan de linkerzijde drapeert. Verborgen om de hoek, via een smalle strook die ooit van gras was. De sfeerverlichting van het Lowlands-terrein is niet tot hier doorgetrokken. Rond de Bravo is het altijd donker. En ook ín de Bravo is het altijd donker, zelfs wanneer het buiten licht is. Want slechts in één hoek is de tent een beetje open. Omdat het niet anders kan: er moet toch publiek naar binnen kunnen. Het liefst zouden de danceliefhebbers hier onder zich zijn. Veilig tegen de volgens hen boze buitenwereld, die hun cultuur toch niet begrijpt.

Maar die opponenten opteren vanavond voor een uitwedstrijd. Het is in de Bravo drukker dan in de Alpha. Het is zo druk dat je eigenlijk geen kant op kan. In de zaal is geen lichtje aan. Op het podium brandt één spot flauwtjes, strijkend op de twee keyboards die op een verhoging in het midden staan. Verder is de bühne zo goed als leeg.

En dan dooft ook dat ene lampje nog. ‘Are you ready to rock’, klinkt het raspend door de speakers, met bijtend cynisme. Hoe kun je nou rocken zonder drumstel? Eenvoudig: met een druk op de knop. De breakbeats donderen ineens door de tent, begeleid door een sirene. ‘Break And Enter’.

‘Are – you – ready – to – rock’, klinkt het nog eens. Op het podium zijn alleen de twee opengesperde, witte ogen te zien van rapper Maxim. De beat stopt even. Hij wacht niet eens op een antwoord uit de zaal, naar de overdonderde Nederlanders die nog zoeken naar een passend ritme om te dansen of springen. ‘We are The Prodigy and we rock’. And the beat goes boom.

The Prodigy in Boekarest, precies drie maanden na Lowlands:
http://www.youtube.com/watch?v=xhyL_oHJsIY

De stroboscoop gaat aan. Flikkerend wit licht, dat een stuiterende, doorzichtige reuzenskippybal ontbloot. In die bal stuitert een wilde kleuter in zwart-wit pak. Rode stekeltjes op het hoofd dat hij door de opening van de bal steekt. Keith Flint, aangenaam, danser en schreeuwlelijk van beroep. Hij stuitert nog een paar keer op en neer, op de beats. Wat een energie – op de grens van waanzin. En dan, ineens, is het stil. Alle lichten gaan aan, iedereen kan ineens de buurman zien. We hebben problemen met de elektriciteit, legt Maxim uit. En weg is hij, net zo snel als hij vijf minuten eerder kwam.

De pauze-dj start een plaatje op. De bastonen van ‘Waterfront’ van Simple Minds nemen bezit van de tent. De dj hoort dus bij de tegenstander, bij de oude garde. Al krijgt hij niet de kans om zijn aanval af te maken: ‘Waterfront’ haalt het einde niet, de lichten gaan weer uit.

Breakbeats. ‘Are you ready to rock?’ Over het podium stuitert een enorme skippybal. En dan gaan de lichten ineens allemaal aan. De muziek gaat uit. Daar staat stoere Maxim, met zijn imposante, ontblote bovenlijf, in een zee van licht.

De pauze-dj start ‘Waterfront’ weer op. In de zaal groeit de frustratie over deze tweede coïtus interruptus. Achter de schermen ook.

Een enkeling druipt al af naar de Alpha op het moment dat de lichten weer doven. Dié elektriciteit doet het dus wel. ‘Break And Enter’, derde poging. Flint beseft dat zijn verrassingseffect geen drie keer werkt. Hij stuitert zonder bal van links naar rechts, Maxim slaakt een oerkreet.

En dan gaan de lichten wéér aan.

‘This is it’, spuwt de zanger de zaal in, en iedereen is even heel blij geen stage manager te zijn. Dit is het einde, dat is wel duidelijk. The Prodigy geeft op, de rockers winnen. Die gaan massaal terug naar eigen terrein, de ravers onder zichzelf latend, precies zoals die het waarschijnlijk het liefste hebben.

‘Waterfront’ galmt nog maar eens door de tent, tot irritatie van de achterblijvers. Die willen hun energie kwijt, op de eerste avond van het enige driedaagse festival van Nederland. Die willen knallen op de beats van de band die in 1995 binnen enkele maanden van undergroundnaam tot superact uitgroeide.

Maar de achterblijvers kúnnen niet los. Een beetje verdwaasd lopen ze door de tent. Junkies op zoek naar hun fix, die niet voorradig is. Links en rechts liggen wat planken los, van de explosie van energie die slechts enkele minuten mocht duren, in drie aktes. Het is voorbij.

Vijf minuten passeren. Of tien. Misschien wel meer. In de Bravo ontbreekt elk besef van tijd – het is er immers altijd donker. Op het podium pakt een roadie een gitaar en lijkt hem even te stemmen. Het zal toch niet? Langzaam wenden sommige blikken uit het publiek zich richting bühne. Een enkeling staat er nog, plompverloren in zijn Kurt Cobain T-shirt. Het licht gaat uit. En jazeker: ‘Break And Enter’.

Als je ergens maar lang genoeg spanning op laat staan, komt de stoom vanzelf een keer naar buiten. Het explosieve mengseltje dat The Prodigy heet, stond veel te lang te koken. En nu komt, een uur lang, alle testosteron naar buiten.

Wat een contrast met Tricky, die met zijn lome, donker grommende beats eerder een benauwende sfeer creëerde. Dit is pure, onversneden agressie. Music for the jilted generation. Flint raast over het podium. Maxim bekijkt het geamuseerd, in zijn leren kilt. En daarachter staat grootmeester Liam Howlett, in camouflagebroek, klaar voor de oorlog. Met een heel arsenaal aan wapens in de batterij computers om hem heen.

‘I’ve got the poison, I’ve got the remedy’, klinkt het. ‘Funky Shit’ komt voorbij, ‘Voodoo People’: het is overkill voor de amper halfvolle tent die er nog staat. Het lijkt pure anarchie, maar beat voor beat nauwkeurig vooraf gepland. En voor het rauwe sausje leent Howlett af en toe gewoon bij de vijand: dan laat hij de langharige gitarist Jim Davies een paar vette riffs open trekken.

‘Waterfront’ hoeft niet meer ingestart te worden, de huislichten blijven uit, de elektriciteit werkt. En pas als de tonen van afsluiter ‘No Good (Start The Dance)’ uit zijn gestorven, als het concert dat al een uur eerder was afgelopen, eindelijk is afgelopen, beseft Lowlands dat het de toekomst van muziek gezien, gehoord en gevoeld heeft.

Dit is de eerste van dertien afleveringen over Legendarische Lowlandsconcerten die we in de aanloop naar Lowlands 2012 zullen publiceren. Hier meer over de serie. De illustratie boven deze aflevering werd speciaal voor Lowlove gemaakt door Ard Doko. De tweede illustratie is voor ons gemaakt door Angela Hoekstra.

We hebben ons uiterste best gedaan de genoemde feiten te toetsen aan de waarheid en de eigenaren van door ons gebruikt foto- en videomateriaal recht aan te doen. Als er iets niet klopt, of we hebben ten onrechte je beeld gebruikt, laat het ons dan weten.