Aftelserie 21 jun

Lowlove duikt in de aanloop naar Lowlands 2013 – vanaf nu elke vrijdag – in de ontstaansgeschiedenis van liedjes die dit jaar (vrijwel zeker) op het festival gespeeld gaan worden. In deze tweede aflevering de geschiedenis van ‘Smokers Outside The Hospital Doors’ van Editors.

Grappig hoe de meest serene plekken ter wereld soms de meest bombastische muziek opleveren. Denk aan de geluidsorkanen van Sigur Rós, opgenomen in het sprookjesachtige IJsland. En voor de sound van de tweede plaat van Editors moet je in het hart van Ierland zijn, in Grouse Lodge, precies tussen Dublin aan de oost- en Galway aan de westkant.

Het is een in groene heuvels ingebed hemeltje voor artiesten. Een 275 jaar oud landgoed met verschillende huizen en bijgebouwen. Met een spa en een zwembad. Inclusief jacuzzi. En uiteraard met opnamestudios.

Het was op deze plek waar Tom Smith ineens moest terugdenken aan een sterk beeld uit zijn jeugd. Die keren dat hij op bezoek was bij familieleden in het ziekenhuis. ‘Ik kan het niet laten om continu aan dit soort thema’s van ziekte en lijden te denken’, vertelde de zanger ooit. ‘En dat beeld van mensen die buiten het ziekenhuis staan, met hun infuus, is gewoon heel sterk. Het is me altijd bijgebleven.’

Zo werd het thema voor ‘Smokers Outside The Hospital Doors’ gevonden. Net zoals bijna alle nummers op An End Has A Start, de tweede studioplaat van het toenmalige kwartet, trouwens geïnspireerd waren door de dood als onderdeel van het leven. Denk daar maar eens aan, de volgende keer dat je hun anthems meezingt op Lowlands.

Het zal ongetwijfeld komen doordat een jeugdvriend van Smith tijdens de opnames vermoord werd, enkel om het feit dat hij homoseksueel was. ‘Als je dat nieuws hoort, vraag je jezelf af: wat is het nut om naar buiten te gaan, als er mensen zijn die zulke dingen kunnen doen? Dan wil je jezelf alleen nog opsluiten en binnen blijven.’

De zanger beschreef die donkere gevoelens in ‘Well Worn Hand’, de afsluiter van het album. Maar hij benadrukt dat de plaat ook hoop uit moest stralen. Warmte in plaats van angst, levensvreugde in plaats van gevoelens van verlies.

Op die as van tegenstrijdige gevoelens moet ‘Smokers…’ je optillen. Je angsten wegnemen voor de dood:

Pull the blindfold down
So your eyes can’t see

Doe je ogen dicht, zodat je geen angst hoeft te hebben, lijkt de songschrijver hier te willen zeggen. ‘Dood is een onderdeel van het leven, het hoeft je niet altijd te vervullen met angst. Ik wilde gewoon een nummer schrijven over dat ziektes als je jong bent een van de meest vreselijke dingen zijn die je kunt zien. Maar als je ouder wordt, zie je dat er in de wereld veel ergere dingen gebeuren. Daarom willen we met onze liedjes ook hoop en warmte bieden.’

Om die diepte te creëren, gebruikte de band niet alleen teksten maar verbreedde het ook het instrumentale spectrum. Waar Muse op Grouse Lodge zo ongeveer hun eigen wall of sound voor hun plaat Absolution uitvond, creëerde Editors er zijn eigen vorm van bombast, met Smokers als onbetwist hoogtepunt.

Alleen al die opening: de heftige drums, na acht seconden vergezeld door de piano en de bariton van Smith. En dan, na een kleine halve minuut, trekt toenmalig gitarist Chris Urbanowicz voor het eerst de sonische registers open.

Hoe kun je dat nog overtreffen, vroegen de heren zich terecht af toen ze realiseerden dat hun liedje nog niet af was. Maar Smith had al een melodietje in zijn hoofd. Basgitarist Russell Leetch kwam erbij, net als drummer Ed Lay, geluidstechnicus Tom McFall, producer Jacknife Lee en de toevallig in de studio aanwezige zangeres Anne Struther. Samen vormden ze het tijdelijke Editors-koor, om het onvergetelijke einde in te zingen. ‘Elke song op dat album probeerden we euforie te bereiken, een climax. En dit nummer is sonisch zo groot als we kunnen’, lachte Urbanowicz al eens.

Het was zo sonisch dat enkelen hen al met Coldplay vergeleken. ‘We zijn in elk geval nog nooit zo ver in die richting gegaan als nu’, vertelde Smith desgevraagd een beetje ongemakkelijk. Maar hij werd gered door zijn gitarist. ‘Ik dacht meer aan Arcade Fire. Mag ik dat noemen als invloed?’

Illustratie: Anne Steenbergen

Officiële videoclip van Smokers Outside the Hospital Doors